انسولین، هورمون کلیدی در تنظیم قند خون
انسولین یک هورمون پپتیدی است که توسط سلول‌های بتا در پانکراس تولید می‌شود. این هورمون نقش مهمی در تنظیم قند خون دارد. انسولین به سلول‌ها اجازه می‌دهد تا گلوکز را از خون دریافت کنند و از آن برای تولید انرژی استفاده کنند.
عملکرد انسولین
انسولین با اتصال به گیرنده‌های انسولین روی سطح سلول‌ها، اثرات خود را اعمال می‌کند. این گیرنده‌ها پروتئین‌هایی هستند که به سلول‌ها اجازه می‌دهند تا به انسولین پاسخ دهند.
هنگامی که انسولین به گیرنده‌های انسولین متصل می‌شود، باعث می‌شود که سلول‌ها کانال‌های گلوکز را باز کنند. این کانال‌ها به گلوکز اجازه می‌دهند تا وارد سلول شوند.
انسولین همچنین باعث می‌شود که سلول‌ها از گلیکوژن، که شکل ذخیره‌شده قند است، استفاده کنند. این امر به سلول‌ها کمک می‌کند تا در طول دوره‌های کمبود گلوکز، انرژی داشته باشند.
کنترل قند خون با انسولین
در افراد مبتلا به دیابت نوع 1، پانکراس به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کند. این امر باعث افزایش قند خون می‌شود.
افراد مبتلا به دیابت نوع 1 باید انسولین را به صورت تزریقی یا از طریق پمپ انسولین دریافت کنند. این امر به آنها کمک می‌کند تا قند خون خود را در محدوده طبیعی نگه دارند.
در افراد مبتلا به دیابت نوع 2، پانکراس به اندازه کافی انسولین تولید می‌کند، اما سلول‌ها به انسولین پاسخ نمی‌دهند. این امر نیز باعث افزایش قند خون می‌شود.
افراد مبتلا به دیابت نوع 2 ممکن است با داروهای خوراکی مانند متفورمین یا با تزریق انسولین بتوانند قند خون خود را کنترل کنند.
انواع انسولین
انسولین‌ها بر اساس سرعت شروع اثر، طول اثر و زمان اوج اثر به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند.
انسولین‌های سریع‌الاثر
انسولین‌های سریع‌الاثر، مانند انسولین رازیپود و انسولین گلولیزین، سریع‌ترین شروع اثر را دارند. این انسولین‌ها معمولاً قبل از غذا مصرف می‌شوند تا به کاهش قند خون بعد از غذا کمک کنند.
انسولین‌های کوتاه‌اثر
انسولین‌های کوتاه‌اثر، مانند انسولین آسپارت و انسولین گلوکاگون مانند پپتید-۱ (GLP-1)، شروع اثری سریع‌تر از انسولین‌های نسل اول دارند. این انسولین‌ها معمولاً قبل از غذا مصرف می‌شوند تا به کاهش قند خون بعد از غذا کمک کنند.
انسولین‌های متوسط‌اثر
انسولین‌های متوسط‌اثر، مانند انسولین نوفامید و انسولین گلوکاگون مانند پپتید-۱ (GLP-1)، شروع اثری کندتر از انسولین‌های سریع‌الاثر و کوتاه‌اثر دارند، اما طول اثر طولانی‌تری دارند. این انسولین‌ها معمولاً در دو نوبت در روز مصرف می‌شوند.
انسولین‌های طولانی‌اثر
انسولین‌های طولانی‌اثر، مانند انسولین گلارژین و انسولین دتوکتامید، شروع اثری کند دارند، اما طول اثر طولانی‌ترین را دارند. این انسولین‌ها معمولاً یک بار در روز مصرف می‌شوند.
عوارض جانبی انسولین
عوارض جانبی انسولین معمولاً خفیف هستند و می‌توان آنها را با تنظیم دوز انسولین یا تغییر نوع انسولین کنترل کرد.
برخی از عوارض جانبی انسولین عبارتند از:
- افت قند خون (هیپوگلیسمی)
- افزایش وزن
- واکنش‌های آلرژیک
- ورم (ادم)
افت قند خون
افت قند خون زمانی اتفاق می‌افتد که سطح قند خون به زیر 70 میلی‌گرم در دسی‌لیتر برسد. علائم افت قند خون عبارتند از:
- گرسنگی
- تعریق
- لرزش
- سرگیجه
- سرد
بیماران انسولینی مرگ تدریجی یا رستگاری